مند خورموج(خلتک)

زاویه دوربین درسینماکه همانا نقطه دید می باشد یکی از ابزارهای دراماتیکی است  که به دیدگاه کارگردانی برمی گردد. توسط زاویه دوربین است که اهمیت ووضعیت خاص فرد مقابل دوربین وارتباط او با دیگران برای بینندگان القا می شود.نکته دیگر استفاده از لنز واید در این زوایا است که تاثیرات آن را بیشتر می کند. زاویه دوربین 7 نوع است که در زیر اشاره می گردد.

1-زاویه عادی یا آی لول (eye level  )
این زاویه درست نقطه مقابل بازیگر قراردارد وتقریبأ همسط چشم اوست . این زاویه کمترین تاثیردراماتیکی را دارد وهیچ حالت خاصی را القا نمی کند.

2- زاویه پایین یا لوانگل (low angle   )
در این نما دوربین در سطح پایین تر قرارگرفته است واز پایین به بالا شخص بازیگر فیلمبرداری می شود. انگار بیننده درموقعیت پایین تر از بازیگر قرار گرفته است. از این نما برای نشان دادن برتری و قدرت بازیگر یا فرد مقابل دوربین استفاده می شود. در طبیعت نیز از این زاویه برای نشان دادن ساختمانهای مرتفع، عظمت و شکوه بناها و درختان و تاسیسات و... استفاده می شود.

3- زاویه بالا یا های انگل (high angle  )

در این نما دوربین درسطح بالاتر ازبازیگر قرارگرفته واورا ازبالا به پایین نشان می دهد.دراین نما بیننده احساس می کند که درموقعیت بالاتر از بازیگر قرار گرفته و او حقیر وضعیف وخوار جلوه می کند.درطبیعت ازاین زاویه برای نشان دادن نقشه،بازی فوتبال،گلهای باغچه ومزرعه و... استفاده می شود.

4- زاویه خیلی پایین (very low angle    )

برای گرفتن این زاویه دوربین تقریبأ نزدیک بازیگرو روی زمین قرار می گیرد.تاثیرعظمت وقدرت بازیگر در این نما بیشتر از زاویه پایین است. البته خطوط پرسپکتیوی در آن تقریبأ از بین می رودوتصویر حالت دوبعدی پیدا می کندوباید با احتیاط استفاده شود.

5- زاویه خیلی بالا (very high angle   )

دراین نما نیز خاصیت تحقیر وضعیف بودن بازیگر یا سوژه نسبت به زاویه بالا تشدید شده است وموقعیت دوربین در شکل زیر نشان داده شده است .استفاده از آن نیز به دلیل ایجاد اعوجاج تصویری وحذف حالت سه بعدی تصویر باید کم وبااحتیاط باشد. چنانکه در ابتدا ی این بحث گفته شد استفاده از لنز واید تاثیر این زوایا را بیشتر وپرسپکتیو خاصی ایجاد می کندودرموارد خاصی استفاده می شود.

6- زاویه بالای سر (over head   )

در این نما دوربین دقیقأ بالای سر قرار دارد وتاثیر خاصی که در زاویه های انگل ها وجوددارد در این زاویه وجود ندارد وبیشتر حالت تحت نظارت و در تعقیب بودن بازیگر را القا می کند وگاهی تنهایی یک فرد را در جایی غریب.

7- زاویه کج (empasis level)

در این نما دوربین ازحالت قائم کمی به طرف راست یا چپ تمایل پیدا می کند. این زاویه موقعیت افتادن ومتزلزل را القا می کند. اگر این زاویه توام با زاویه های های انگل ولوانگل استفاده شود موقعیت متزلزل فرد را (چه قدرتمند وچه ضعیف)نشان می دهد. درطبیعت نیز برای نشان دادن قهر طبیعت مانند سیل وزلزله وافتادن بنایی و... می توان استفاده کرد.

انواع حرکت های دوربین

 حرکت های دوربین به طور کلی سه نوع است 1- اپتیکی 2 - انتقالی 3- حرکت روی دست

اپتیکی : همان حرکت زوم این  zoom in و زوم بک zoom back است. در حرکت اپتیکی دوربین در جای خود ثابت است و از طریق لنز زوم دوربین تصویر به عقب و جلو می رود .

زوم این : ZOOM IN

حرکت جلو برنده در محدوده ی کادر که با تغییر فاصله ی کانونی در لنز میباشد. که تصویر از زاویه

ای باز به کادری با زاویه دید محدود تر و فشرده تر تبدیل میشود.

زوم بک : ZOOM BACK

حرکت عقب برنده در محدوده ی کادر است که با تغییر فاصله ی کانونی در لنز می باشد.و بر عکس

حالت قبل جهت ایجاد هیجان بصری و دادن اطلاعات گسترده تری به بیننده است.

انتقالی : حرکت انتقالی خود بر دو نوع است 1 - بر روی محور ثابت 2- بر روی محور متحرک
 
حرکت انتقالی بر روی محور ثابت

 : 1- حرکت در راستای محور عمودی tilt تیلت 2- حرکت در راستای محور افقی  pan پن .
 پر کاربرد ترین محور ثابت سه پایه است زمانی که دوربین را به طرف بالا و پایین حرکت می دهیم عمل تیلت را انجام می دهیم و زمانی که دوربین به سمت چپ و راست حرکت کند به آن پن می گوییم .

پن بر چهار نوع دسته بندی می شود :

پن مروری: یعنی دوربین از نقطه ای شروع به حرکت کند و با سرعت ثابت به حرکت ادامه دهد و در نطقه پایانی ثابت شود این حرکت برای آشنایی بیننده با محیط کاربرد دارد مثل مرور کردن نمای ساختمان های یک شهر .

پن تعقیبی : در این حرکت سوژه به هر طرفی حرکت کند دوربین آن را همراهی و تعقیب خواهد کرد .

پن کنکاشی : در پن کنکاشی هر اتفاقی که برای بیننده مهم تر است دنبال میشود . مثلا در فوتبال توپ دنبال می شود ولی اگر خطایی اتفاق افتاد دوربین توپ را رها کرده روی بازیکن نگه می دارد و زمانی که داور سر برسد تصویر از بازیکن به داور منتقل می شود و به همین صورت...

سویچ پن : دوربین بین دو سوژه با سرعت پن را انجام می دهد به طوری که فاصله بین دو سوژه به خاطر سرعت دوربین محو و نا مشخص می شود مثل زمانی که بخواهیم از گفتگوی دو نفر با یک دوربین تصویر بگیریم .

 تیلت (Tilt) : تیلت حرکت عمودی سر دوربین به طرف بالا یا پایین بر روی محور سه پایه است و در موارد ذیل بکار می‌رود:

به حرکت تیلت به بالا تیلت آپ (Tilt up)و حرکت تیلت به پایین تیلت دان (Tilt Down) گفته میشود.

1ـ نمایش ارتفاع یا عمق یک موضوع بزرگ همانند حرکت بر روی طبقات یک آسمان خراش یا نمایش تدریجی عمق یک دره.

2ـ نشان دادن عظمت و بزرگی موضوع مثل حرکت ازروی دم تا سر فیل یک دایناسور

3ـ ارتباط بین اجزاء یک موضوع و یا ارتباط بین دو شیء

4ـ نمایش کلیت یک شیء یا نمایش جزئیات یک سوژه مثل حرکت از روی کفشهای یک انسان تا سر وی.
حرکت انتقالی بر روی محور متحرک

 دالی dolly : حرکت به طرف جلو (دالی این) و حرکت به طرف عقب (دالی بک) است یعنی در این حرکت دوربین به سوژه نزدیک می شود یا از آن دور می شود برای این کار دوربین روی سه پایه متحرک (بیشتر در استودیو) یا ریل قرار می گیرد و بخاطر وسیله ای به  نام دالی که دوربین را حرکت می دهد به این نام معروف شده است .

تراولینگ traveling: حرکت در راستای افقی سوژه است مثل زمانی که شخصی در حال راه رفتن است و دوربین در کنارش آن را همراهی می کند و در سوژه های ثابت مثلا یک ساختمان می توان از سمت چپ به سمت راست آن یا برعکس تراولینگ را انجام داد .این حرکت هم نیازمند ریل است.

بوم boom : حرکت انتقالی دوربین در راستای عمودی است مثل زمانی که دوربین طول یک ساختمان را بالا میرود و به پشت بام می رسد .در این حرکت دوربین روی اهرم و یا مینی کرین نصب می شود .

ارک arcing : حرکت قوسی شکل و نیم دایره است یعنی دوربین دور سوژه می چرخد یا نیم دایره ای حرکت می کند  چیزی مثل فیلم ماتریکس. در ایران بیشتر به همان تراونینگ معرفی می شود.

کرین آزاد crine : حرکت پویا و فعال به تمامی جهات که صحنه های جذابی خلق می کند و با وسیله ای به نام کرین که نوع کوچکش مینی کرین است انجام می شود .

3-حرکت روی دست

این حرکت ساده، آسان و آماتوری امکان می‌دهد تا برای تصویر برداری سریع و خبری ، فیلمبردار یا تصویر بردار آماده و مجهز باشد. در این حرکات باید مراقب تکانهای شدید دست و شانه و همچنین حرکات پاها که به راحتی به دوربین منتقل می‌شوند، بود.

از حرکت روی دست نباید برای راحتی کار استفاده کرد، باید دانست که بجز در موارد خاص نباید دوربین را از روی سه پایه باز کرد. حرکت روی دست می‌تواند تمام حرکات سه پایه و انتقالی را انجام دهد. بعلاوه می‌تواند نقطة دید بازیگران در حال حرکت و راه رفتن را تقلید کند. گاهی برای بهتر شدن این حرکت از وسیله‌ای بنــام شــولدر (shulder) یا دوشی استفــاده میشـد، ولی امروزه از وسیله دیگری بنام استدی کم(stady cam) که مجهز به یک مونیتور کوچک میباشد استفاده می‌شود که لرزش ها و تکانهای شدید بدن فیلمبردار توسط بازوهای متفاوتی که بر روی نقاط مختلف بدن فیلمبردار نصب شده است به حداقل ممکن میرسد . این وسیله در اندازه های گوناگونی برای دوربینهای هندی کم تا دوربین های حرفه ای ساخته شده است.

قوانین حرکتی دوربین

1-     برای حرکت دوربین علتی باید وجودداشته باشد وگرنه حرکت دوربین بی معنی جلوه می کند.

2-  همیشه اول سوژه حرکت کند سپس دوربین حرکت کندودر انتهای حرکت اول دوربین متوقف شود سپس سوژه متوقف شود.

3-     قبل از آغاز حرکت دوربین یک یا چندبار حرکت را تمرین کنید سپس اقدام به فیلمبرداری وحرکت کنید.

4-  قبل از حرکت دوربین ابتدا ، وسط وانتهای حرکت را مشخص کنید وفاصله ها را تنظیم وعلامت گذاری کنیدسپس فیلمبرداری را شروع کنید وبه دستیارتان بسپارید که فوکوس را به موقع تنظیم کند.

5-  حرکت دوربین درلنز تله سریعتر ازلنزوایددیده می شود بنابر این بایددرانجام حرکت به این موضوع توجه کنید ودرهنگام فیلمبرداری با لنز تله آرام ونرم حرکت کنید.

6-     درهنگام انجام حرکت تراولینگ یا دالی برای کاهش تکانهای دوربین از لنز واید استفاده کنید.

7-  برای دوربین همیشه تکیه گاه مطمئنی ایجاد کنید.اگر روی سه پایه است آنرا محکم ببندیدواگر روی دست فیلمبرداری می کنید آنرا به طرز صحیح ومحکم بگیرید.

تصویربردار فردی است که ضمن شناخت کیفیت هنری تصویر با فنون نورپردازی وکاربرد دوربینهای مختلف ویدیویی و همچنین با تدوین آشنایی لازم و کافی داشته باشد.

خصوصیات تصویر مؤثر:

خط بصری ،تصویر گویا ،مواد بصری ،ایجاد ایده های جدید،تصویر زیبا،وضوح بیانی تصویر منسجم،جذابیت تصویر،تصویر خلاق،کیفیت تصویر، تصویر عامل پیام،تصویر ترکیب بند،تصویر دارای سبک و پیام.

مشخصات تصویربردار حرفه ای:

1. شناخت وآگاهی نسبت به شغلش.

1. دقت نظر داشته باشد.

1. سرعت عمل داشته باشد.

1. وجدان کاری داشته باشد.

1. وجود نظم در کارش.

1. انعطاف پذیری.

1. انتقاد پذیری.

1. روابط مناسب حرفه ای.

1. ذوق سلیقه و هنر داشته باشد (خیلی مهم)

جنبه های تصویربرداری:

جنبه هنری(ARTICAL) شامل: هنر شناسی ،زیباشناسی ،سبک شناسی و ساختار شناسی. جنبه فنی(TEKNICAL) شامل: شناخت دوربین ،شناخت رنگ ونور و شناخت ابزارهای مختلف در کار. جنبه عملی(PRACTICAL) شامل: کار کردن با دوربین ، انجام تمرینات مختلف ، راه اندازی وسایل ونصب آنها. جنبه های تولیدی(PROUCTICAL) شامل: داستانی یا سریالی ،مسابقه و سرگرمی ،علمی و پژوهشی ،کودک و نوجوان ، ورزشی و غیره،...