مند خورموج(خلتک)

1-

 مو هم مث خوت  هلاکم باووراکو

گناسم   ،سینه  چاکم ،  باووراکو

نفهسی آخریمن  وواسو   وواگرد

مو  بعی تو  هیچ  پاکم   باووراکو

من هم مثل خودت هلاک هستم، باور کن
دیوانه ام ، سینه چاکم ، باور کن
نفس های آخر من هست برگرد
من بعد از تو هیچی نیستم باور کن

مو  خا  رسوی  زنهکا   رفتسم که

سووهته مث   کرهکا   رفتسم که

سیچه شکل نفهمی خوت مئی تو

مو  تیتر  تو شی خهکا  رفتسم که

من که رسوا بین زنها شده ام که
سوخته مثل(کرک ها ) شده ام که
کرک زغال کوچکی است که در سر قلیان می اندازند به طوری که تنها راه نفوذ دود از آن وجود داشته باشد و روی آن  تنباکو میریزند و روی تنباکو زغال روشن و گداخته که تنباکو را بسوزاند و دود آن از کنار کرک و دیواره سر قلیان رد شده وارد میانه قلیان شود و از آنجا به قلیان و  در نهایت به دهان و ریه های کلو کش نفوذ نماید و روحش را شاد کند.( آموزش کلو کشیه بی ها!!!)

چرا خودت رو به نفهمی میزنی
من که زودتر از تو زیر خاکها رفته ام

مو مشنم شی گووش خم   هیچ مگو دی

خم  ام دی  شی چش خم  هیچ مگو دی

همی  چی  بعد  مو    خووشاودن  سیت

می پسخم     تو تش  خم   هیچ مگو دی

من می شنوم با گوش خودم ، تو دیگر چیزی نگو
خودم دیدم با چشمهای خودم، تو دیگر چیزی نگو
همه چیز بعد از من برایت لذت بخش و خوب شده است
و من میسوزم در آتش خودم  تو دیگر چیزی نگو

تو سیچه شی کنهرا نندی شی مو؟

تو چم تا سر خیهرا نندی  شی مو ؟

ی بارو  گتی  هوم روزی می وواری

چطو  تا شی کپهرا  نندی شی مو؟

تو چرا زیر کنار ها نیامدی با من  کنار نام محلی درخت سدر است که میوه های ریزی دارد ک به میوه آن کنار گفته میشود و درخت را هم همان کنار میگویند   که معروفترین آن در بین اهالی محلی (کنر تاکو ) میباشد
در چم تا بر سر خیار های کاشته شده با من نیامدی
باران تندی همان روز می بارید
پس تو چرا تا زیر (کپر ها) آلاچیق! کومه! با من نیامدی

چطو   در بند   ئی  جون مو  نیسی؟

تو  فکر  دین  و   ایمون   مو  نیسی؟

هلاک اش کردسم شعری  کشنگوت

چطو  امشو  دس آسون  مو  نیسی؟

چرا به جان من اهمیت نمیدهی  ( در بند بودن) اصطلاحی در زبان دشتی است به معنای اهمیت دادن
به فکر دین و ایمان من نیستی
هلاک کرده است مرا اشعار قشنگت
چرا امشب دست بردار من نیستس

گریخ   و  ناله ی   زار  خوش اش که

دوواره   خصه ای   بار  خوش اش که

ئی  آخر  عاکبت  دل  صاحاوو  مردن

چشی تو شی دلم کار خوش اش که

گریه و ناله زار خودش راکرد

دو باره خود را غصه دار کرد- غصه بار خود کردن معادل فارسی  بار غصه را بر خود نهادن است

و این آخر عاقبت دل بی صاحب و صاحب مرده است

که:

چشم های تو  کار خودش را با دلم کرد

بیو جونم   بیو    بر   خم    بیو  نه!

تو دیرم ووامبه و   وواسو  وویو  نه!

حلا که  قافیه  مث  دل   مو  تنگن

وویو جون نه وویو جون نه  وویو نه!

تمام این اشعار توسط مهدی شیخیانی سروده شده و امیدوارم که در این زمینه به پیشرفت های بیشتری دست پیدا کنند و مایه فخر و افتخار مردم سرزمین علم و ادب و هنر ( دشتی ) بشوند

 به خودم بر می گردم و خودم را مرور می کنم با چند پهلوی به گویش اصیل دشتی و مردمان سراسر مهر و مهربانی اش .

1

بیو  یا  اش  هومن یا  اش ولاکو
بگی  اش  هوخوتو  ریش پلپلاکو

بیو جون نه!بیو تا  اش  نکشسم
بیو  ئی   دل   گنر   مو  عاکلاکو

2

چطو  امشو  دس آسون  مو  نیسی؟
تو  فکر  دین  و   ایمون    مو  نیسی

هلاکش کردسم چهشی کشنگوت
چطو  در بند  ئی  جون  مو  نیسی

3

مو  خا  رسوی  زنهکا   رفتسم که
سووهته مث   کرهکا   رفتسم که

سیچه شکل نفهمی خوت مئی تو
مو  تیتر  تو شی خهکا  رفتسم که

4

مچک بسن دلم  یخ مث تخرگم
نفس  اندن حلا  ری تیک چنگم

خولهچه  واوسم شی  بار  دنیا
کسی  کارم   نیارت  تا  بمرگم

5

دلم یکلادرن   کی ت   میت  بفهمی؟
اوو چش چرچرن کی ت میت بفهمی؟

اجل   امشو   همه جا     سر  دم  مو
مثه  سگ زردرن کی ت میت بفهمی؟

6

بشیم اونجی کسی   جامو  نواجوت
پلیسی   جی   رچ   پامو   نواجوت

بشیم   تر محک  واویم  هر   دتیمو
کسی  دی جون و بوا بوامو نواجوت

 
7

خرنجم  میزنی    ات   میت  چه  واویت
همش شام میخنی ات  میت  چه   واویت

پری!   واگرد    دلم  خویناشلو ات   که
ایکد  دل میشکنی   ات میت چه  واویت

8

کیا   رفتی   که   ات    نیسن   دیاری
نه  تو  خو  مو  میی  نه   تو  بویاری

پری!     واگرد     بر    فایز    دواره
مو چم فهمی  ئی طهری  سر مو ماری

9

دست   دورِ  کِدِ   گنتار     واکش
یه  دور  دی   بِزِه  کطّار   واکش

اذونِ  مغرون ،  چِش  آسمو سرخ
بریز  خوینِ  مو  وُ   اَفطار  واکش

10

اذون صبح چهشات اش مو رمبوند
رکوع تیخ برمات اش مو رمبوند

نکه حی علی خیر العمل چن؟
نماز کد بالات اش مو رمبوند

11

پره ی وختن که اشم ام نی پکه سم
خوم هم جی خوم بلد نیسم پنه سم

اگه روزی گذارت هل مو افتا
ئی خهکا ری مو دیراکو خفه سم

ابیاتی از کلاغای حامدی(به تصحیح حاج علی مرادی)
که البته مرحوم حامدی در نامه ای که به جناب استاد عبدالمجید زنگویی مینویسد  بر این مدعا بوده که این ابیات را خود مجددن در سال 1365 تصحیح نموده و بدین صورت درآورده...

مو گول خووردم که از مووهدو در اندم            نمیلم  بی  که  واگن  خود سر اندم
...                                  
محد  خان  زورکی  اش  گو  منو بیت           هشام  خیر  منو  هیچ  مهتری  نیت
...
نه  پیلم  هن  که  تش  بفته تو گورم           که  حموم    وکیل     لارم     بشورم
...
میشم  هر  جا  میدم تحریف  مووهو            ز  پیش  و تاپ و پنگ و لیف مووهدو
...
عریشش  بهتر   از   ایوون   و   کاخن           لجنزارش     همیشه     پر     کلاخن
...
انی   که   ری   سواخن   یا   حصارن          پی   موری    پس     اوری    شمارن
..
کلاخ    مووهدو    محروفن    تو    دنیا          مو هر گس   نیم   کنم   تحریف  بیجا
...
سیاهامو     سیه  تر     از     کلاخن           که   لنجاشو   کلفت   و  فیر   دماخن
سیه   رو   دل  سفید   و   با   نمازن           تی    آفریکا   مثه      ووهنا    نسازن
...
اگه   چه   چاس   و   نون   ما  پیازن           زن    و    مرد   و   بچ   ما   با   نمازن
...
اگه   ما    آدمیم    و    ری    زمینیم           سیچه سالی یه کیاس گوشت نوینیم
...
ز دی گرگو   همیشه   خاطرم   جهم          مو   مثه    پرپروکم    او     مثه   شهم
...
سیه کاصد   نشیت   یایت   سپارش          بگو    رفتن    منو    صور    و    کرارش
بگو    که  جون  تو    و    جون   گرگو          مکو   هرگس   مضیکش   نون  و  پرگو
اگه  گرگو  هشی  عبدو   بشیت   رو          تلنگوشیش      بزه       و    مهنشاکو
...
بگو   جنگو    دم     مندال    میشیت          هنی  سی بووهن و بوگندال میشیت
بز   و    میشا   بگو    چنتاش    زیدن          گئر    چنتا       گلوسارش      جویدن
نشیت  یایت  یه  کیل  جو  سی  دیزه         برم      دیزه     مثه       گرگو    عزیزه
و....

حکایت   کرد   پیر    نکته   گویی           ز  سودای    سیاه    کام    جویی
سیاهی چون  شبه اندر خم قیر            سوی شیراز رفت  او  زار  و  دلگیر
که آرد برگ عیش خویش را ساز            بنای     زندگانی     سازد      آغاز
به سودای بتی دل در گرو داشت           نهال وصل او در سینه  می کاشت
بدشتی  زادگاهش   بود   مغدان           چه  مغدانی  دهی   بدتر   ز زندان
سراسر  سرزمینش  ریگزار است           درخت   نخل  باغ  آن  دیار    است
گیاهش  شوره  و  بوته همه خار            بصحرا  نیست  دیاری   جز  از  مار
به  تابستان   اگر   جنبید    بادی           نشان     از    کوره    حداد    دادی
ز  قحطی  های بد خیم  جگر تاب           به  لب  رنک   تبسم  گشته  نایاب
فرامش  کرده  یاران   شاد  کامی           ز بی  برگی  نبد   آبی   به  جامی
پرنده  گر  کسی  دیدی  به باغی           نبد    مرغی    جز    انبوه   کلاغی
نبودی   نغمه ای    جز    قار قاری           نوایی   بر    شدی   گر   از  کناری
ولی  مغدان  و  هر  بود  و  نبودش          بهم  در  تافته  با    تار    و   پودش
نه  شیراز  و  نه   وضع    بیمثالش          نه   باد     عنبر     آمیز    شمالش
نه  حوری   طلعتان   مه   جبینش          نه  سرو  ناز   و   شمشاد  بهینش
بجز   نام   کلاغ   و   ریگ   داغش          نپروردی    یکی    نعمت    دماغش
غم  یار  و  دیار از جانش میکاست          وصال دوست را پیوسته میخواست
شبی از یاد مخدان سخت بی تاب          فتاده   جان  او   اندر   تب   و  تاب
همه   شب   رفت   با   یاد   دلارام          نبد  یک  لحظه  اندر  خواب  و  آرام
چو  خورشید  جهان  افرو ز سر  زد          صلای  کار  بر  هر   بام   و   در  زد
برون     آمد      سیاه    دلشکسته          ز  شیراز  و   ز  شیرازی  گسسته
برید  از  شهر  و  پیوست  او بباغی          رسید    اما    به    انبوه    کلاغی
به دل  گفتا  کلاغ اندر جهان نیست          که  این  از  کعبه  دل آمده کیست
سیه    چون   دید   یار   مهربان   را          نه  یار   مهربان   پیوند   جان   را
نشست او با هزاران غم شده جفت         به  م‍ژگان  لولو  شهوار می سفت
به  ناگه  ناله ای  جان  سوز سر داد         نوای  شروه  با  این  شعر   در  داد
                            کلاخا یاد مووهدو یاد مووهدو
                                 بیاد دولت آزاد موهدو

سی  کروون  سرت  بال  بالکاکو              ز مووهدو  فری  هم  تا شالکاکو

به قربان سرت بال بال بزن                        از مغدان پری هم تا شالک بزن  
      
تو  سی  فاتو   بگو  حال  دل   مو             بگو  از کار  سخت  و  مشکل مو    

   تو به فاطمه بگو حال دل من                   بگو از کار سخت و مشکل من   
               
بگو   از  کول  مو  ای   یار  جونی              که بی تو  ام نمیت ئی زندگونی   

   بگو از قول من ای یار جانی                   که بی تو نمیخواهم این زندگانی را

مو  از وختی  که  بوات اش وعده ددسم        که   فاتو   نی خوتن  یک شو  نخوتسم 

از وقتی پدرت به من وعده داده                    برای خودت است یک شب نخوابیدم

اول  بوات اش گ سیه توتای ما نی              ولاتش  هم  نزیک جای ما  نی    

اول پدرت گفت سیاه برابربا ما نیست             ولایتش هم نزدیک ما نیست

میگن   جت   بد   رگن    الا  سفیدن             پکه   سیه   و   سفید  هیچک  ندیدن

میگویند ساربان بد رگ است ولی سفید روست       به هم آمیختن سیاه وسفید را کسی ندیده

مو  دووهتم  هرگسم  و  سیه  نمیدم              اگه  هادم   و ضر  و پیل میدم      

 من دخترم را هرگز هم به سیاه نمیدهم           اگر بدهم به ضر  و پول  میدهم

اوساش گو صد تومون نی رشوشامبیت         مزه   چونه    کرشیش   کم   نوامبیت 

آنوقت گفت صد تومان بابت مهریه اش میشود     مزن چانه  یک ریال هم کم نمیشود

بره  فکراکو   ای سیه  آسمون  جل               که  پل  او تی روون  ریتم دئن  تل  

  برو فکری کن ای سیاه آسمان جل                  پل آنطرف رودخانه است وتل را نشانت دادم

خیالش  که  حلا  که  سیه  فخیرن              دیه  وامهرت  تو  از  دسش  بگیرن
   خیال کرد حالا که سیاه فقیر است                دیگر میگذارد تو را از دستش بگیرند

به   امید  خدا   و  کنگ   لیتم                      کرشی  شی کسی  مفتی نمیتم  

به خدا توکل میکنم و بازوی برهنه خودم            ریالی از کسی مجانی نمیخواهم

                                    کلاخا یاد مووهدو یاد مووهدو  
                                        به یاد دولت ازاد مووهدو